Willa Decjusza w Krakowie
Willa Decjusza na Woli Justowskiej jest jednym z najbardziej znanych i najpiękniejszych przykładów architektury rezydencjonalnej w Polsce. Zbudowana w latach trzydziestych XVI w. z inicjatywy Justusa Ludwika Decjusza, sekretarza Króla Zygmunta I, wzorowana była na modnych w ówczesnej Europie posiadłościach z okolic Florencji i Rzymu, będących miejscem wypoczynku, spotkań i dysput filozoficznych. Budowlę na rzucie prostokąta, wznieśli około 1535 r. włoscy budowniczowie: Bernardino Zanobi de Giannotis z Rzymu, Jan Cini ze Sieny i Filip z Fiesole. Willa została usytuowana na wschodnim stoku wzgórza i zwrócona elewacją frontową w kierunku Krakowa. Z tego okresu zachowały się, widoczne z tarasu na parterze, dwa okienka piwniczne o obramieniach kamiennych, z otworami na ukośnie osadzoną kratę. W obecnej piwnicy, a dawnym przyziemiu, zachował się zespół sześciu prostych portali kamiennych oraz kamienny węgar okna, który posiada bogate renesansowe profilowanie i wykute gniazda do osadzania krat. Rezydencja otoczona była ogrodami i parkiem. Przypuszcza się, że założenie ogrodowe składało się z dwóch części - większego ogrodu kwaterowego oraz drugiego w typie „giardino secreto”. Uzupełnieniem ogrodów były stawy usytuowane od strony rzeki Rudawy. Przyległe zalesione wzgórza stanowiły kompozycyjne dopełnienie zespołu. Obecna trzykondygnacyjna, arkadowa loggia rozpięta między dwiema wieżami alkierzowymi, jest w całości efektem przebudowy dokonanej przez Stanisława Lubomirskiego w pierwszej ćwierci XVII w. Zespół pałacowo-parkowy obejmuje obecnie budynek Willi Decjusza oraz dwie oficyny: Dom Łaskiego i Dom Erazma, a także otaczający je Park Decjusza. Od 1996 roku budynek jest siedzibą Stowarzyszenia Willa Decjusza.