85 urodziny Marty Stebnickiej!

Marta Stebnicka - aktorka, re�yser, pedagog.
Pocz�tek jej teatralnych peregrynacji to dwie role: Skierki w Balladynie S�owackiego i Telemaka w Powrocie Odysa Wyspia�skiego zagrane w konspiracyjnym Teatrze Niezale�nym stworzonym przez Tadeusza Kantora w okupowanym Krakowie. Na scenie Starego Teatru stan�a po raz pierwszy - tu� po maturze, jako uczennica Studia Aktorskiego dzia�aj�cego przy teatrze - 1 kwietnia 1945 roku w przedstawieniu M�� doskona�y Zawieyskiego w re�yserii Jerzego Ronarda Buja�skiego. Debiutowa�a, r�wnie� u tego re�ysera, 28 stycznia 1947 roku rol� Elmiry w �wi�toszku Moliera w na scenie Teatru TUR. W latach 1947 - 1954 by�a aktork� Miejskich (p�niej Pa�stwowych) Teatr�w Dramatycznych. Po ich podziale wesz�a do zespo�u Teatru im. J. S�owackiego. Do Starego Teatru, kt�remu jest wierna do dzi�, zaanga�owa� j� W�adys�aw Krzemi�ski w 1960 roku. W tym samym czasie rozpocz�a prac� pedagogiczn� - przez ponad czterdzie�ci lat uczy�a interpretacji piosenki w krakowskiej PWST.

Marta Stebnicka - artystka niepowtarzalna w swych indywidualnych wyborach, b�yskotliwie inteligentna, o wyrafinowanym poczuciu humoru, perfekcyjna warsztatowo, odwa�na i bezkompromisowa. Przesz�a wszystkie stopnie teatralnego wtajemniczenia. Uroda, wdzi�k, szlachetna elegancja, doskona�e panowanie nad form�, zaowocowa�o mnogo�ci� r�l w repertuarze klasycznym, od dramatu po komedi� i fars� - ju� w pierwszych latach aktorskiej kariery. Pe�na s�odyczy, �aru, weso�o�ci i poetycznej zmys�owo�ci by�a jej Alkmena w Amfitrionie 38 Giraudoux w re�yserii Bohdana Korzeniewskiego, urokliwa i zalotna - Saskia w Powrocie syna marnotrawnego Brandstaettera w re�yserii Janusza Warneckiego, uduchowiona i dumna - Dianna w Fantazym S�owackiego w re�yserii Henryka Szlety�skiego. Powr�t do Starego Teatru to dziesi�tki r�l stworzonych we wsp�pracy z wybitnymi re�yserami tej sceny: W�adys�awem Krzemi�skim, Lidi� Zamkow, Zygmuntem H�bnerem, Konradem Swinarskim, J�zefem Szajn�, Jerzym Jarockim. Publiczno�� oklaskiwa�a jej temperamentn� Marcelin� w Psie ogrodnika Lope de Vegi w re�yserii W�adys�awa Krzemi�skiego, pi�kn� grzesznic� z ob�udn� mask� dewocji Don� Uracca w Teatrze Klary Gazul M�rim�e w re�yserii Mieczys�awa G�rkiewicza, zmys�ow� �redniowieczn� kurtyzan� Margot w Heloizie i Abelardzie Vaillanda w re�yserii Jerzego Kreczmara, dumn�, rozpaczliwie zakochan� Szimen� w Cydzie Corneille�a w re�yserii Lidii Zamkow, pe�n� mi�o�ci i oddania Ann� Schilling z Ko�ca ksi�gi VI Broszkiewicza w re�yserii Jerzego Grudy, groteskow� Protrut� Bellfresco w Onych Witkacego w re�yserii J�zefa Szajny, zdegradowan� �w�r�d tobo��w i pierzyn� By�� Arystokratk� z Nieboskiej komedii Krasi�skiego w re�yserii Konrada Swinarskiego. Kolejnym wyzwaniem dla artystki by� jej odr�bny, �osobisty teatr�. Wsp�pracuj�c re�ysersko i literacko z Piotrem Skrzyneckim stworzy�a doskona�e w formie, wype�nione jej dynamiczn� ekspresj�, monodramy: Ha, ha! He, he! Hi, hi!- y czyli Teoria �miechu wg Stendhala i Pochwa�a g�upoty Erazma z Rotterdamu. Filozoficzne teksty, poprzez doskona�o�� ascetycznej formy inscenizacji i mistrzostwo w �onglowaniu aktorskim warsztatem, wzbudza�y �miech, ale te� zadum� nad �wiatem. Inn� Postaci� z �jej teatru� by�a Gabryela Zapolska. Aktorka, we wsp�pracy z Joann� Olczak-Ronikier i Piotrem Skrzyneckim stworzy�a z list�w i pami�tek, monodram p.t. Wystawa ku czci Gabrieli Zapolskiej. �Stebnicka w kostiumie z fin de siecle�u, wcielona w posta�, kt�rej urywkami list�w m�wi. A� do odej�cia w mrok. To jest urzekaj�ce. Bardzo stylowe i bardzo krakowskie� - pisa� Jaszcz.
Pi�kny g�os, kultura muzyczna, subtelne poczucie humoru, pasja zbierania i �odkurzania� rzeczy zapomnianych - zawiod�y artystk� do �teatru piosenki�. Zebra�a i opracowa�a dziesi�tki starych piosenek, tworz�c z nich udramatyzowane spektakle-recitale m.in: Tabakiera Kr�la Jegomo�ci, Dama z Montmartre�u, Porachunki ma��e�skie.
Jako re�yser i pedagog przygotowa�a ze studentami wiele muzycznych przedstawie� dyplomowych: Evviva l�arte, Kto dzi� serenady �piewa, Titina, Bal w operze, Fotel, Upad�e Anio�y, Ksi�ycowe pierroty i nocne kolombiny. W 1989 roku, na 200-lecie Rewolucji Francuskiej wyre�yserowa�a w paryskiej szkole teatralnej przedstawienie Komedianci. Za zas�ugi dla miasta otrzyma�a medal od mera Pary�a Jacquesa Chirac�a. Przez pi�tna�cie lat by�a gwiazd� kabaretu �Jama Michalika�. W rodzimym teatrze wyre�yserowa�a nie schodz�cy przez lata z afisza Romans z wodewilu.
W 2007 roku w przedstawieniu Sejm kobiet Arystofanesa w re�yserii Miko�aja Grabowskiego stworzy�a ironiczn� posta� Staruchy - przepe�nionej gorycz� przemijania, smutn� i �mieszn� zarazem, z przepi�knymi sekwencjami przejmuj�cej melorecytacji. (eb)