Od kilku lat Biblioteka Jagiello�ska i Zwi�zek Polskich Artyst�w Plastyk�w Okr�gu Krakowskiego organizuj� cykl wystaw �Wok� ksi��ki�. Wystawy prezentowane s� w Bibliotece Jagiello�skiej, miejscu najbardziej w�a�ciwym do eksponowania wszystkiego, co z problematyk� ksi��ki jest zwi�zane. Tegorocznym has�em jest �Iluminacja � obrazowanie w ksi��ce�.



Jej pomys�odawczyni i kuratorka � dr hab. Teresa B. Frodyma, niestrudzenie dba o to, by przybli�a� i upowszechnia� odbiorcom problemy, jakie z t� istniej�c� od zarania wiek�w form� s�owa pisanego s� zwi�zane oraz promowa� wsp�czesnych artyst�w, kt�rzy, w r�ny plastycznie i projektowo spos�b, wypowiadaj� si� w dyscyplinach tw�rczo�ci zwi�zanych z wydawnictwami ksi��kowymi. Iluminowanie, czyli ozdabianie ksi��ek r�kopi�miennych tradycj� sw� si�ga czas�w �redniowiecza. To stosowany w�wczas spos�b r�cznego upi�kszania ksi�g, dokument�w, manuskrypt�w i inkunabu��w, nadaj�cy im rang� dzie�a sztuki. Obok kunsztownie kaligrafowanego tekstu pojawia�y si� wi�c ozdobne linie, inicja�y, rysunki, malarskie miniatury, zagospodarowane dekoracyjnie marginesy, barwione pergaminy i du�o z�otych element�w. Wszystko wykonywane r�cznie przez skrupulatnych i niezmiernie uzdolnionych mnich�w, kt�rych status spo�eczny sprowadza� do rangi rzemie�lnik�w.

Zwyczaj ilustrowania ksi��ek stosowany jest r�wnie� we wsp�czesnym edytorstwie, zw�aszcza w tzw. ksi��ce artystycznej. Oczywi�cie w zupe�nie inny spos�b, dostosowany do obecnie panuj�cej estetyki, mo�liwo�ci technicznych i materia�owych oraz liczby nak�adu.

27 artyst�w z r�nych dziedzin sztuk pi�knych (malarstwa, rze�by, grafiki, fotografii, dzia�a� multimedialnych, etc.) zosta�o zaproszonych do zinterpretowania tego tematu w swoich pracach, kt�re nie ograniczaj� si� tylko do �kart ksi��ek�, ale wychodz� poza ich ramy. Wyobra�nia pozwala na �mia�� interpretacj� poj�cia iluminacja, a r�norodno�� p�l dzia�alno�ci tw�rczej ma mocniej pokaza� wieloznaczno�� poj�cia iluminacja. Czy mo�na tu m�wi� o kontynuacji dziedzictwa starych mistrz�w? Czy raczej nale�y uzna�, �e zdobienie uleg�o dewaluacji czy mo�e jest pojmowane bardziej abstrakcyjnie, a nie ilustracyjnie, estetycznie? Czy ma raczej oddzia�ywa� na nasz umys�, zmusi� do interpretacji, refleksji czy tylko wzbudzi� doznania estetyczne?

Zestawienie tych prac z oryginalnymi, �redniowiecznymi ksi�gami, zachowanymi w zbiorach Biblioteki Jagiello�skiej jest ciekawym zderzeniem i por�wnaniem tw�rczej my�li artyst�w, kt�rych �ycie i dzia�alno�� dziel� setki lat dziej�w historycznych i zwi�zanych z nimi dziej�w istnienia i przeobra�e� ksi��ki.

mat. Biblioteka Jagiello�ska